Radyo Amatörlüğüne Niçin “HAM” denilir?

Amerika Birleşik Devletleri’nde tüm Radyo Amatörlerine kısaca ” HAM ” denilmesi bir alışkanlık haline gelmiş. Daha sonra bu alışkanlık Avrupanın büyük bir bölümünde de kullanılmaya başlayamış olan  ” HAM ” deyimi, Radyo Amatörlüğünün Asya’da ağır gelişmesi ve bilgi alışverişinin yetersiz olması nedeniyle yaygınlaşmamıştır. Yaygın olmayan bir deyimi soruşturma gereği olmadığından Asya ve Afrika bölgelerindeki Amatörler buna oldukça yabancı kalmışlardır.

İngilizceden dilimize tam olarak çevrildiğinde ” Tuzlanıp işlenmiş veya kurutulmuş domuz budu ” anlamına gelen ” HAM ” a, Radyo Amatörleri yakın bir anlam bulamadığından pek rağbet etmemektedirler. Böyle dahi olsa, Radyo Amatörü olarak bilmemizde yarar olduğu bir gerçektir. Bu felsefeden yola çıkarak Radyo Amatörlerine niçin ” HAM ” dendiğini, merakımızı gidermek amacıyla Kuzey Ohio Radyo Birliği’nden öğrenelim.

“HAM”, 1908 yılında ilk Amatör Telsiz İstasyonunu çalıştıran Harvard Radyo Kulubü üyelerinin isimlerinin baş harflerinden oluşmuştur. Bu Radyo Amatörlerinin isimleri Albert S. Hyman, Bob Almy ve Peggie Murray ‘dır. Üç arkadaş, birlikte oluşturdukları Amatör Radyo İstasyonlarına çağrı işareti olarak önce Hyman – Almy – Murray adını verdiler. Bu kadar uzun bir çağrı işaretini mors sinyalleriyle göndermek uzun zaman kaybına neden olduğundan daha sonra bunu HY – AL – MU olarak değiştirdiler. 1909 yılının başlarında üç arkadaşın HYALMU çağrı işaretini alan Amatör Telsiz İstasyonunun sinyalleri, HYALMO çağrı işaretli Meksika Gemisinin sinyalleriyle yakın benzerlikten dolayı sorunlar yaratmaya, haberleşmede karışıklıklar meydana getirmeye başladı. Bu sorunu ortadan kaldırmaya karar veren üç Amatör arkadaş bu kez de sadece isimlerinin ilk harflerini kullanmaya karar verdiler ve çağrı işaretlerini ” HAM ” olarak kısalttılar.

Radyonun yasal olmadığı ve bu nedenden dolayı düzenlemelerin oluşmadığı ilk günlerde Radyo Amatörleri frekanslarını ve çağrı işaretlerini kendileri belirlemek zorundaydılar. Daha sonraları, şimdi olduğu gibi, bazı Radyo Amatörleri, Broadcast (Ticari Radyo) istasyonlardan daha güçlü çıkış yapabilme tekniğini geliştirdiler. Oluşan enterferans sorunları rahatsızlık yaratacak bir düzeye ulaşınca Washington’daki kongrenin dikkatini çekti ve Amatör Radyo faaliyetlerini sınırlandırmak amacıyla bir kanun çıkarma yoluna gidildi. 1911 yılında Albert Hyman, tartışmalı “Telsiz Yönetmelik Tasarısı”nı Harvard Üniversitesinde tez konusu olarak seçti. Öğretmeni, tezin bir kopyasını, tasarıyı hazırlayan komite üyesi Senatör David I. Walsh’a gönderilmesinde ısrar etti. Senatör bu tezden çok etkilendi ve Hyman’ın komite önüne çıkmasını istedi. Hyman, komite önünde neredeyse ağlayacaktı. Kalabalık olan komiteye, eğer bu tasarı kanunlaşırsa, gerekli ruhsat ve lisans harçlarını devlete ödeyemeyeceklerini ve kanunun gereklerini yerine getiremeyip istasyonu kapatmak zorunda kalacaklarını bildirdi.

Tartışmalar başladı. Bir süre sonra küçük Amatör İstasyonu ” HAM “, ülkedeki bütün diğer küçük Amatör İstasyonların sembolü haline geldi ve Amatör İstasyonları ortalıkta istemeyen ticari istasyonların açgözlülüğü ve tehditlerinden korunmak için ” HAM ” a destek verip, çevresinde kenetlendiler. Sonunda, tasarı Kongreye getirildi ve her konuşmacı kendine ait küçük, zavallı ” HAM ” istasyonundan bahsetti. İşte Amatörlüğün başlangıcı ve ” HAM ” deyiminin doğuşu böyle oldu. Bu hikaye tarihe ışık tutacak biçimde Kongre kayıtlarına geçirilmiştir. İşte bu nedenden dolayı HAM istasyonu dünya çapında Radyo Amatörlerini çağrıştırır oldu. O günden bugüne ve belki de sonsuza kadar, Amatör Radyoda her Amatör bir ” HAM ” dır.

(Kaynak : Amateur Radio Communicator’un Mart-Nisan 1994 sayısında ilk kez yayınlanmış olan ve New Ham Partner’de daha sonra tekrar yayınlanan ve “Gerry Crenshaw, WD4BIS, Garland, Texas” tarafından yazılan “Why an Amateur Radio Operator is called a HAM” başlıklı yazı”.)